Blz. 187Afbeelding 5.26 Portlandvaas, ca 27 v. Chr- 14 n. Chr.Blauw en wit glascamee, hoogte 24,8 cm. British Museum Londen.
1. Mijn eerste indruk van deze afbeelding:Wat mijn aandacht trok is de ontzettende verfijning waarin de schilderingen op de vaas zijn aangebracht. Er staan 3 rustende mensfiguren opgetekend en een boom op de achtergrond. De mensfiguren zijn duidelijk naar een Grieks ideaal getekend . Ook de kleuroverlopen zijn prachtig. De vraag die direct bij me opkomt is hoe de vaas de eeuwen zo mooi heeft doorstaan, hij is nog in perfecte staat.
2. Begrippen die ik niet direct weet te definiëren:- Onyx : Een mineraal met witte en zwarte lagen, een soort kwarts
- Gemmen: een halfedelsteen die een beeltenis en/ of letters bevat. Wanneer een gelaagde steen of schelp wordt gebruikt, dan heeft de afbeelding een andere kleur als de achtergrond
- Camee: Edelsteen, steen of schelp met twee kleurlagen. De bovenste kleurlaag kan ik reliëf gesneden worden terwijl de onderste kleurlaag als ondergrond kan dienen.
- Tour de force: Een blijk van kracht. In de context: een blijk van de kundigheid van..
- Gekunsteld Maniërisme: gemaakt, ‘vervreemd van de natuur en eerlijke emoties.’
3. Heeft het lezen van de tekst me geholpen met het begrijpen of anders beschouwen van de afbeelding?De tekst heeft me hier zeker bij geholpen. Ten eerste zijn de overgangen van licht naar donker niet geschilderd zoals ik eerst dacht. Deze overgangen zijn gemaakt door 2 kleuren glas op een bepaalde manier aan elkaar te smelten en te besnijden. Een techniek waarvan ik nog nooit gehoord of gelezen had. Sowieso dacht ik dat deze vaas uit steen bestond. Dit blijkt ook niet zo te zijn, want deze vaas is gemaakt van glas.
Ook weet ik meer over de functie van deze vaas. Hij was bedoeld om gasten te imponeren.
4. Stukje tekst in eigen woorden, blz. 187 ‘Andere door de’ t/m ‘de bedoeling was.’De Romeinen vonden voorwerpen die bestaan uit halfedelstenen met reliëf erin gekerfd erg waardevol. Deze voorwerpen werden als een luxe beschouwd, je kon ze alleen hebben als je heel rijk was.In het oude Griekenland gebruikten de Grieken gemmen. Gemmen zijn halfedelstenen waarin een afbeelding of tekst gegraveerd is. Reliëf is een soort oppervlakteverschil dat ontstaat door het kerven in een steen. Een reliëf beeldt vaak een afbeelding of een tekst uit. Zo’n afbeelding wordt een camee genoemd. Een voorbeeld van een halfedelsteen waar vaak een gem van werd gemaakt is onyx. Onyx bestaat uit lagen van een verschillende kleur. De oppervlakte van de steen heeft een andere kleur dan de binnenkant, waardoor als je in de steen een afbeelding kerft het reliëf een andere kleur heeft dan de achtergrond.
Deze kunst van het graveren in stenen was al veel eerder uitgevonden, maar in de hellenistische periode van het oude Griekandland werden deze gemmen voor het eerst niet alleen gebruikt voor zegels, maar ook voor autonome kunstwerken.
Wat opvallend is, is dat veel gemmen die gemaakt zijn in de Romeinse tijd vaak gesigneerd zijn met een Griekse naam. Ook werden er glascameeën gemaakt. Dit werd met een techniek gedaan die behoorlijk veel lijkt op de techniek waarmee men gemmen maakte. Twee kleuren glas werden met een ingewikkelde techniek samengesmolten. De buitenste laag heeft een andere kleur dan de binnenste laag. Als je de buitenste laag besnijdt zie je de binnenste laag en er ontstaat reliëf en kleurverschil. De techniek van het glasblazen ontstond in Syrië, in het midden van de eerste eeuw voor Chr. Al snel na het ontstaan van deze techniek, vestigden Syrische glasblazers zich in Italië. Hier werden de mooist overgebleven voorbeelden van glascameeën gemaakt, waarschijnlijk onder regering van Keizer Augustus. De Portlandvaas is een van de mooist overgebleven glascameeën. Je kan goed zien dat de glassnijder die de vaas heeft gemaakt een kundig man was. De vaas is versierd met een mythologische scène die mogelijk verwijst naar keizer Augustus.Hoewel deze mythologische scène in de hellenistische tijd is gemaakt, zie je geen emoties op de gezichten van de personen. Dit is opvallend, want het hellenisme wordt gekenmerkt door het feit dat emoties tot uitdrukking worden gebracht in beeldende kunst ,en het maniërisme in deze voorstelling is zo sterk dat emoties geheel afwezig zijn. De functie van de vaas was om indruk op gasten te maken, de eigenaar wilde er duidelijk mee pronken. Dit moet zeker zijn gelukt als je kijkt naar de combinatie van de verfijnde manier waarop de figuren zijn weergegeven en de prachtige vormen van de mensfiguren.
5. Reflectie:Wat me opviel was dat enkele stukken tekst waarvan ik in eerste instantie dacht dat ik ze snapte, later toch op heb moeten zoeken. Ik had echt niet zo uit de tekst gehaald dat een gem een stuk steen was met en afbeelding, een camee de afbeelding en een onyx een voorbeeld van zo’n stuk steen waarin een camee werd gemaakt. Het viel me ook wel tegen dat ik voor zo’n relatief klein stukje van veel woorden (5!) niet direct wist wat ze betekenden. Natuurlijk heeft het ermee te maken dat ik nog nooit van de techniek had gehoord en er veel ‘vaktermen’ werden genoemd.
Het stukje is lastig te lezen. Pas als je het tekstje nader gaat onderzoeken ontdek je dat de schrijvers van de hak op de tak springen. Je merkt erg goed dat de informatie uit verschillende boeken is overgenomen, je leest niet lekker door.
Wat ik wel jammer vond is dat er niet in het tekstje staat hoe het komt dat de vaas in zo’n mooie staat verkeert. Dus dat heb ik maar even opgezocht. Dit staat er op wikipedia:Op 7 februari 1845 werd de Portlandvaas ernstig beschadigd, toen een dronken man, William Lloyd, amok maakte en een standbeeld omstootte, dat op de vaas terecht kwam en deze in een berg scherven veranderde.De vaas werd zo goed en zo kwaad als dat ging gerestaureerd, eerst in 1845, daarna nog een tweede maal in 1948, en (tot dusver) voor het laatst, onder grote mediabelangstelling, in 1987. Deze restauratie, volgens de meest recente technieken, maakte dat de beschadiging nog nauwelijks zichtbaar is.
woensdag 14 oktober 2009
woensdag 9 september 2009
Abonneren op:
Posts (Atom)